Zapraszamy do głosowania na Wiersz Miesiąca II/24

Rozpoczynamy anonimowo konkurs - opowiadanie w temacie: "Zasłyszane opowieści"

Rozpoczynamy anonimowo konkurs- DRABBLE - w temacie "Telefon"

Gabriela Zapolska

Krótkie utwory dziennikarskie.


Moderator: Redakcja

ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Owsianko
Autor/ka wielce zasłużony/a
Posty: 723
Rejestracja: 15 września 2010, 00:13
Lokalizacja: Bydgoszcz
Brązowych Pietruch: 1
Najlepsza proza: 3
Najciekawsza publicystyka: 5

Gabriela Zapolska

Post autor: Owsianko »

W roku 1892, w liście do narzeczonej Stefan Żeromski napisał: „Gdybyś tu była i widziała tę nagą głupotę, tę bezczelną podłość, to nadużycie słowa, tę pompę idiotów, śmiałabyś się do rozpuku jak ja. Galicja – Kraków, to niewyczerpane źródło humoru, to po prostu sam humor, potrzebujący opisu. Dokoła nędza, głód, ciemnota, a ci w swoich kontuszach i kitach".

Ta rzeczywistość stała się celem obserwacji Gabrieli Zapolskiej - okolica Dulskich, Daumów i Żelaznej. Z pasją, werwą, żywiołowo, bez wytchnienia, często wyolbrzymiając rolę przeciwników, tropi ludzką głupotę i obłudę zadając ciosy, które nie mają odpowiednika co do siły i celności w literaturze polskiej, a nawet europejskiej tego okresu.

Bez szerszych horyzontów politycznych, daleka od naukowej analizy społecznej, błądząc nieraz w uogólnieniach, przejaskrawionych generalizacjach i płynnych wnioskach, ta znakomita odkrywczyni emocjonalnych pokładów życia, umiała wytropić najistotniejszą ułomność, słabość człowieczej duszy i poruszając się po labiryntach naturalizmu, bić w nią piórem namiętnym, bo wyostrzonym przez irytację.

Maria Gabriela Śnieżko-Błocka z Korwin-Piotrowskich, 2° voto Janowska, znana w literaturze pod pseudonimami: Józef Maskoff, Walery Tomicki. Urodziła się we wsi Podhajce na Wołyniu, w 1857 r. W r. 1921 została pochowana we Lwowie w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Łyczakowskim.

Jest dramatopisarką, uprawia też publicystyczną prozę, a w 1882 r., po zerwaniu z rodziną i mężem, zostaje aktorką. Do roku 1900 występuje na scenach Krakowa, we Lwowie, Poznaniu i w galicyjskich zespołach wędrownych. Wyjeżdża do Paryża. W latach 1890-95 występuje m. in. w Theatre Libre w Paryżu u Antoine'a, a także gra niewielkie role w teatrzykach bulwarowych. Po powrocie do kraju organizuje we Lwowie, razem z drugim mężem, malarzem S. Janowskim, zespół teatralny, z którym objeżdża Galicję (1904).

Związana z naturalizmem, ukazuje drastyczne strony etyki, narażając się na niełaskę kół konserwatywnych i katolickich. Przedstawicielem tego nurtu niechęci wobec pisarki jest Teodor Jeske-Choiński zarzucający jej lubieżność i ordynarność, rywal i zarazem przyjaciel Sienkiewicza, autor przeszło trzydziestu historycznych powieści, antysemita obwołany „heroldem oportunizmu”, twórca terminu POZYTYWIZM. Nic dziwnego, gdyż wyrażała przeciwne poglądy: interesując się kulturą żydowską, piętnowała antysemityzm, a zakłamany świat dbałości o zachowanie moralnych pozorów budził w niej wstręt, toteż jako nazbyt przenikliwa obserwatorka ludzkich postaw, była znienawidzona za ujawnianie tych mechanizmów.

Wg utworów Zapolskiej zrealizowano min. filmy: Carewicz M. Fuchsa (1918), Tamten W. Lenczewskiego (1921), O czym się nie mówi E. Puchalskiego w 1924 r. i M. Krawicza w 1939 r., Policmajster Tagiejew J. Gardana (1929), Moralność pani Dulskiej B. Niewolina.

Publikuje zbiory opowiadań - Akwarele (1885), książkę, która wywołuje zjadliwą napaść literackiej krytyki, środowiskową agresję towarzyszącą odtąd całej jej twórczości. W 1890 wydaje Z dziejów boleści a następnie cykl Menażeria ludzka (1893). Potem powieści społeczno-obyczajowe, np.: Kaśka Kariatyda (w Przeglądzie Tygodniowym na przestrzeni lat 1885-1886, a wydanie książkowe w 1888 r.), Zaszumi las (1899), Sezonową miłość (tom 1-3, 1905) i jej kontynuację - Córkę Tuśki (1907).

Do jej najwybitniejszych utworów scenicznych należą komedie obyczajowe: Żabusia (1897), Moralność pani Dulskiej (1906), Ich czworo (1907), Skiz (1908), Panna Maliczewska (1910). Tę znakomitą sztukę, którą Boy uważał za stojącą wyżej od „Moralności Pani Duskiej", oparła Zapolska na prawdziwych losach tysięcy dziewcząt, które w jej epoce garnęły się do teatru.

O warunkach ich życia nieraz wspomina Zapolska w swoich felietonach: „Często padał na plecy śnieg na scenie, a nie wiadomo było, co wieczorem kupić: - czy bułkę czy naftę, aby się roli nauczyć... Trzeba niepospolitej znajomości swej własnej godności aby nie zwątpić i nie upaść pod ciosami szyderstwa i nędzy". To były wspomnienia wielkiej pisarki z czasów, gdy sama występowała w objazdowych teatrzykach w Galicji.

Adolf Dygasiński pisze o autorce tak: Ileż ona odebrała kułaków, szturchańców za to, że odważyła się pisać! Wątpić należy, czy w literaturze świata był kiedy wypadek, aby kogoś równie sponiewierano na wszystkie strony. A jednak ona zwyciężyła!

Była artystką, o której Boy mówi, że zrobiła więcej w polskiej dramaturgii niż całe zastępy mężczyzn. A w swojej pracy „Polska Komedia Ludzka” stwierdza: „Wstyd powiedzieć, ale ze wszystkich naszych współczesnych komediopisarzy, ta baba ma może najbardziej męski chwyt, największą zdolność spojrzenia, najdalej posuniętą ekonomię scenicznego wyrazu i gestu. Od początku do końca, każde słowo jest potrzebne, każde jest na swoim miejscu, każde niesie; nie licząc tych – a jest ich bez liku, które iskrzą się samorodnym, nieodpartym dowcipem”. (Flirt z Melpomeną)

Nazwana przez niego „żandarmem w spódnicy”, zajmowała się w swoich utworach demaskowaniem obłudy, walczyła z filisterskimi obyczajami ładującymi ludzki ród w podwójną, kołtuńską przyzwoitość; czy to poprzez dzieła przeznaczone scenie, czy w opowiadaniach, nowelach lub powieściach, tępiła wszelkie zjawiska związane z niesprawiedliwością. Rozprawiała się szczególnie z krzywdzącym traktowaniem kobiet. Kobiet upadłych z winy biedy, z przyczyn finansowych niedostatków, a nie z powodu złego prowadzenia. Przymuszonych społecznymi warunkami do uprawiania duchowej prostytucji, do lawirowania wśród zawsze złych wyborów.

W opisywanych przez Zapolską czasach istniał wyraźny dwu-podział moralny; ten, co legitymował się lada kamienicą, był automatycznie lepszy od tego, kto był w owej posesji dozorcą, służącym, kapitałowym pariasem: właściciel, posiadacz, surowo recenzował uczynki ludzi spoza kręgu jego materialnej kondycji. A osądzał, posługując się drobnomieszczańskimi probierzami zamożności: dokonywał ocen z wyniosłego, pogardliwego punktu widzenia swoich srebrnych zastaw i złotych sedesów.

Wojciech M
Autor/ka
Posty: 489
Rejestracja: 16 lutego 2021, 09:48
Lokalizacja: Polska
Złotych Pietruch: 1
Srebrnych Pietruch: 5
Brązowych Pietruch: 2

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: Wojciech M »

Dzięki temu tekstowi przybliżyłem sobie postać tej nietuzinkowej kobiety, dziękuję.
Dobrego dnia.

Awatar użytkownika
jaga
Autor/ka zasłużony/a
Posty: 2964
Rejestracja: 19 października 2019, 10:36
Lokalizacja: lubuskie
Złotych Pietruch: 5
Srebrnych Pietruch: 6
Brązowych Pietruch: 10
Tematyczny Konkurs na Wiersz: 2
Kryształowych Dyń: 1
Wierszy miesiąca: 7

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: jaga »

Przeszła przez życie głośno i zamaszyście, wywołując skandal za skandalem.
Lubię jej książki, które na tamten czas były skandaliczne
w dzisiejszych czasach trudno to pojąć, że takie rzeczy miały miejsce
ciekawy tekst, jak wszystkie twoje

jaga
Awatar użytkownika
Owsianko
Autor/ka wielce zasłużony/a
Posty: 723
Rejestracja: 15 września 2010, 00:13
Lokalizacja: Bydgoszcz
Brązowych Pietruch: 1
Najlepsza proza: 3
Najciekawsza publicystyka: 5

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: Owsianko »

niezbyt często zdarza mi się reagować na komentarze i być może z tego powodu teksty mojej produkcji nie cieszą się względami. Jest bowiem wśród czytelników internetowych portali bardzo rozpowszechniona maniera oczekiwania na odpowiedź autora utworu. A jeżeli autor milczy, jest okrzyknięty arogantem, pyszałkiem lub niekulturalnym facetem. Podobnie z lekturą innych autorów. Nie komentuję ich, tylko czytam. A nie odpowiadam, bo jestem zalewie amatorem pisania, a nie profesjonalistą. Poza tym jakie mam prawo do pouczania kogokolwiek, jeżeli wiem iż moja niefachowa rada może skrzywdzić?

Awatar użytkownika
tcz
Autor/ka z pewnym stażem...
Posty: 3263
Rejestracja: 30 maja 2018, 22:34
Lokalizacja: Dolny Śląsk
Złotych Pietruch: 9
Srebrnych Pietruch: 3
Brązowych Pietruch: 6
Tematyczny Konkurs na Wiersz: 1

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: tcz »

Owsianko pisze: 24 lutego 2021, 15:13

niezbyt często zdarza mi się reagować na komentarze i być może z tego powodu teksty mojej produkcji nie cieszą się względami. Jest bowiem wśród czytelników internetowych portali bardzo rozpowszechniona maniera oczekiwania na odpowiedź autora utworu. A jeżeli autor milczy, jest okrzyknięty arogantem, pyszałkiem lub niekulturalnym facetem. Podobnie z lekturą innych autorów. Nie komentuję ich, tylko czytam. A nie odpowiadam, bo jestem zalewie amatorem pisania, a nie profesjonalistą. Poza tym jakie mam prawo do pouczania kogokolwiek, jeżeli wiem iż moja niefachowa rada może skrzywdzić?

Nierozumiem tych autorów, którzy, nie regaują na komentarze.
Wymiana uwag na temat umieszczonego utworu w wersji roboczej, to normalne zachowanie, a nie maniera.
Autorowi powinno zależeć na komentarzach. Dowiaduje się z nich, jak jest oceniany jego tekst. Poza tym, często się zdarza, że dyskusja, która pojawia się pod tekstem, jest ciekawsza, niż sam tekst. Brak reakcji autora na mój komentarz, mnie osobiście zniechęca do komentowania jego utworów, a brak komentarzy pod moimi utworami, zniechęca mnie do pisania,
Większość z nas to amatorzy i dzięki zamieszczonym uwagom uczymy się i poprawiamy swoje pisanie.

Pozdrawiam serdecznie i namawiam do komentowania. :)

P.S.
Powyższy felieton, przeczytałem z zainteresowaniem.

Ostatnio zmieniony 27 lutego 2021, 07:40 przez tcz, łącznie zmieniany 2 razy.

Tadeusz

Awatar użytkownika
jaga
Autor/ka zasłużony/a
Posty: 2964
Rejestracja: 19 października 2019, 10:36
Lokalizacja: lubuskie
Złotych Pietruch: 5
Srebrnych Pietruch: 6
Brązowych Pietruch: 10
Tematyczny Konkurs na Wiersz: 2
Kryształowych Dyń: 1
Wierszy miesiąca: 7

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: jaga »

Tadeusz napisał:-Brak reakcji autora na mój komentarz, mnie osobiście zniechęca do komentowania, jego utworów, a brak komentarzy pod moimi utworami, zniechęca mnie do pisania,
Większość z nas to amatorzy i dzięki zamieszczonym uwagom uczymy się i poprawiamy swoje pisanie
- to prawda

Ostatnio zmieniony 24 lutego 2021, 19:31 przez jaga, łącznie zmieniany 1 raz.
jaga
Awatar użytkownika
komisarz
Autor/ka z pewnym stażem...
Posty: 592
Rejestracja: 29 lipca 2018, 18:20
Lokalizacja: Tarczyn
Złotych Pietruch: 2
Srebrnych Pietruch: 2
Brązowych Pietruch: 1
Kryształowych Dyń: 1

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: komisarz »

I ja przeczytałem również z ciekawością.
Co do komentarzy to mam identyczne zdanie co Jacek. Oczywiście, zawsze łatwiej się odnieść treściwych komentarzy.
Z mojego punktu widzenia jedyną uwagą, którą mam (i mam nadzieję nie krzywdzącą autora) do tego wg mnie dobrze napisanego tekstu, to ta, że w niektórych przypadkach "ożywia" bohaterkę publikacji, czyli pisze o niej w tak jakby obecnie żyła i robiła coś po dziś dzień.

Pozdrawiam
Tomek

Ostatnio zmieniony 25 lutego 2021, 12:17 przez komisarz, łącznie zmieniany 4 razy.
Tomek Z :)
Obrazek
Awatar użytkownika
grazyna
Autor/ka z pewnym stażem...
Posty: 1095
Rejestracja: 26 sierpnia 2020, 23:42
Lokalizacja: Gorzów wlkp
Złotych Pietruch: 1
Brązowych Pietruch: 4

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: grazyna »

przeczytałam z ciekawością, mam podobne zdanie jak Tadeusz

Grażyna
Awatar użytkownika
Dany
Administrator
Posty: 19640
Rejestracja: 21 kwietnia 2011, 16:54
Lokalizacja: Poznań
Złotych Pietruch: 4
Srebrnych Pietruch: 9
Brązowych Pietruch: 11
Kryształowych Dyń: 1
Wierszy miesiąca: 24

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: Dany »

niezbyt często zdarza mi się reagować na komentarze i być może z tego powodu teksty mojej produkcji nie cieszą się względami.

  • Dlaczego tak uważasz? Twoje utwory cieszą się dużą popularnością. Są czytane, ale coraz mniej komentowane, ponieważ czytelnicy zauważyli, że nie reagujesz na ich komentarze.

    Podobnie z lekturą innych autorów. Nie komentuję ich, tylko czytam. A nie odpowiadam, bo jestem zalewie amatorem pisania, a nie profesjonalistą. Poza tym jakie mam prawo do pouczania kogokolwiek, jeżeli wiem iż moja niefachowa rada może skrzywdzić?

    Twoja skromność jest przesadna. Powtórzę to co napisałam Tobie pod felietonem "Upiększanie realizmu "
    Czytać Twoje felietony i eseje, to ogromna przyjemność. Publicystyka, wychodząca spod Twojego pióra, zasługuje na uwagę.
    Nieodżałowany św. pamięci Kazik42- napisał:

    "Nie będę się tu rozwodził nad kunsztem warsztatowym autora. Niezmiernie się cieszę, że jako tako opanowałem sztukę czytania bo dzięki temu sztukę pisania pana Owsiana mogę podziwiać."

ObrazekOczekujesz komentarza do swojego utworu - inni także oczekują tego od Ciebie.

Awatar użytkownika
Dany
Administrator
Posty: 19640
Rejestracja: 21 kwietnia 2011, 16:54
Lokalizacja: Poznań
Złotych Pietruch: 4
Srebrnych Pietruch: 9
Brązowych Pietruch: 11
Kryształowych Dyń: 1
Wierszy miesiąca: 24

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: Dany »

Koniec miesiąca, opowiadanie przenoszę do Publicystyki. Tam też można czytać, komentować i odpowiadać na komentarze.

ObrazekOczekujesz komentarza do swojego utworu - inni także oczekują tego od Ciebie.

Awatar użytkownika
jaga
Autor/ka zasłużony/a
Posty: 2964
Rejestracja: 19 października 2019, 10:36
Lokalizacja: lubuskie
Złotych Pietruch: 5
Srebrnych Pietruch: 6
Brązowych Pietruch: 10
Tematyczny Konkurs na Wiersz: 2
Kryształowych Dyń: 1
Wierszy miesiąca: 7

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: jaga »

i nie doczekaliśmy się odzewu na nasze komentarze od autora tekstu

jaga
Awatar użytkownika
tcz
Autor/ka z pewnym stażem...
Posty: 3263
Rejestracja: 30 maja 2018, 22:34
Lokalizacja: Dolny Śląsk
Złotych Pietruch: 9
Srebrnych Pietruch: 3
Brązowych Pietruch: 6
Tematyczny Konkurs na Wiersz: 1

Re: Gabriela Zapolska

Post autor: tcz »

jaga pisze: 08 marca 2021, 13:00

i nie doczekaliśmy się odzewu na nasze komentarze od autora tekstu

Nieładnie.

Tadeusz

ODPOWIEDZ